Determinizm Ne Demek ? Determinizm Nedir ?

Determinizm Ne Demek sorusunun en net ve öz cevabı için sizlere çok güzel bir yazı hazırladık . Bu kelimenin en temel anlamı ve anlayışı ;  belirlenimlilik anlamına gelir. Gerçekleşmiş ve ya gerçekleşecek olayların daha önceden gerçekleşmiş başka olayların zorunlu bir sonucu olarak ortaya çıktığını savunan görüştür. Yanlış görmediniz bu sadece basit bir kelime değildir aynı zamanda bir bakış açısı , bir fikir ve bir görüştür.

Determinizm görüşünü savunan kişilere ” Determinist” denir. Deterministler, sebep ile sonuç arasındaki bağın mecbur olduğunu düşünürler. İnsan iradesini sıfıra indirgerler. Varoluşçuluk akımıyla gelişen özgür insan fikriyle taban tabana zıt bir bakış açısına sahiplerdir. Bu düşünce akımı  insanların yaptıkları davranışlardan sorumlu olmadığı görüşünü savunur.

Determinizmin Tarihsel Gelişimi ve Ortaya Çıkışı

Bu akım yaratan görüşün ilk ne zaman ortaya çıktığını ve kimler tarafından ilk konuşulduğunu kısaca özetleyelim. Antik Yunan’daki ilk filozoflardan olan Thales‘e kadar gitmemiz gerekebilir. Çünkü Thales, “su”yu , Anaksimandros “apeiron(sınırsız, sonsuz)”u, Anaksimenes ise “hava­yı” ele alırken tüm evrenin belirleyici unsuru olarak ele alır.,

Determinist filozoflar arasında Rene Descartes ön plana çıkıyor. Aynı zamanda Kartezyen Felsefe‘nin de kurucusu olan Descartes, bir determinist olarak da tanınır. Descartes’e göre insanın iradesi tanrı tarafından yönlendirilmektedir ve insan tam anlamıyla özgür bir iradeye sahip ve hakim değildir. Ayrıca, ünlü “Düşünüyorum, öyleyse varım.” sözü de varlığını düşünme yetisine bağladığını göstermesi açısından oldukça önemlidir.

Düşünceden etkilenen ikinci önemli filozof ise Hollandalı filozof Baruch Spinoza’dır. Spinoza’ya göre Tanrı eşsiz, kusursuz ve hatasızdır. Tanrının kurduğu düzen bir saat gibi işler ve evrende insanın özgür iradesi söz konusu değildir. Spinoza, eserleri ile rasyonalizmin ve determinizmin temellerini atmıştır.

Determinizm Türk Temsilcileri

Determinist felsefe İslam düşünürlerini de etkilemiştir. Bu akımdan etkilenen Müslüman filozoflar arasında; İbn-i Sina, İbn-i Rüşd ve Farabi‘yi gösterebiliriz.

Determinizm Dalları

Bu görüşün 5 temel ana dalı mevcuttur. Bunlar ;

1. Mekanik determinizm: İnsanın karalarının dış etkenlere bağımlı olduğunu savunur.
2. Ekonomik determinizm: İnsanların kararlarını ekonomik nedenlerin belirlediğini savunur.
3. Toplumsal determinizm: Bu kavram ve görüşte insan iradesi yoktur, insan yaşadığı toplumun sosyo-ekonomik şartlarına göre belirlenen kararlar silsilesi ile hareket etmeye mecburdur.
4. Tarihsel determinizm: İnsanların kararlarındaki en önemli etkenin tarihi olaylar olduğunu savunur.
5. Deneysel determinizm: Bilimlerin kuralları nesnel ve sabittir. Dolayısıyla insan kararları da nesnel ve belirlenmiştir.